Ali Bulaç: 'Her Müslüman Laiktir'
- Şaşırtıcı gelebilir ama her Müslüman laiktir. Çünkü İslam dininde ruhbanlık veya din adamları sınıfı yoktur. Her kim olursa olsun, belli bir yöntem (usûl) izlemek ve yeterli bilgi donanımına sahip olmak suretiyle İslam’ın iki ana referansını, yani Kur’an ve Sünnet’i yorumlar, açıklar ve hükümler çıkarabilir. Bu iş hiçbir kişi kurum veya sınıfın tekelinde değildir. Ayrıca dinin iki kaynağından hareketle elde edilen her bilgi mutlak hakikati ifade etmez. İslam bilginlerinin sözbirliğiyle, bu türden görüş ve yargılar ictihad bağlamında izafi (zanni)dir. Kişi Hz. Ömer veya Ebu Hanife düzeyinde bir otorite olsa dahi, dinî görüşleri eleştirilebilir.
- İslam’ın kutsal ve bağlayıcı referanslarını teşkil eden Kur’an ve Sünnet’e yakından bakıldığında, bu iki kaynağın somut ve şematik herhangi bir yönetim biçimini öngörmedikleri görülür. Şu halde biz de çok sayıda Müslüman bilgin ve yazara katılarak, siyasal organizasyonu tayin edecek şekillerin, yönetim biçimlerinin içtihat alanına bırakıldığını söyleyebiliriz.
