Bir durum tespiti olarak şu hususun altını çizmekte yarar var: Batı’da entelektüel kalmadı; dünya yeni bir döneme adım atarken geçmiştekine benzer “kurucu zihin” ortaya çıkmıyor, kurucu zihinlerin mirası üzerinden gidenler de yavaş yavaş tarih sahnesinden çekiliyor. Şu anda Batı düşünce hayatına siyasetine, maddi ve iktisadi evrenine yön verenler, sosyal bilimciler, politikacılar, uzmanlar ve stratejistlerdir. Fonksiyonel değerleri inkar edilmese de, bu zümre içinde yer alanlar entelektüel sıfatını almaya hak kazanmazlar.
Teknoloji, ekonomi, strateji ve politika, yeryüzü ölçeğinde hayatı giderek yoksullaştırmakta, acımasızlaştırmaktadır. Sosyal bilimcilerden filozof veya yüksek düzeyde fikir adamı çıkmaz; sosyal bilimlerin suyunun derinliği bir karışlıktır, bilimlerin sularında sadece ayaklarınızı ıslatırsınız. Entelektüel, okyanusun derin sularına dalar, derinliklerde hikmet incileri arar. Söz konusu dört düzeyde -teknoloji, ekonomi, strateji ve politika- tabiat tüketiliyor, istifçilik gelişiyor, bedenin organizmaya ait istekleri öne çıkıyor. Tabii bunun arkasından da pragmatizmin ve başarı tutkusunun tetiklediği, hegemonik bir kültür yeryüzününün genelini istila ediyor.
Zamanımızda sanat, edebiyat ve felsefe alanında inanılmaz bir zaaf söz konusu. Kurtarıcı paradigmayı inşa etme gücünde olan din, deizm ve nihilizmle atbaşı giden sekülerleşmenin etkisinde özelleşiyor, marjinalleşiyor ve izafi alana çekilmek zorunda bırakılıyor. Din adına hüküm süren iktidarlar dini sekülerleştiriyor. Bu sebepten sürecin anavatanı Batı olduğundan entelektüel çıkmıyor. İyi bir entelektüel ancak dinin evreninde mümkün hayat bulabilir. Hıristiyanlık, Yahudilik, Budizm de entelektüel çıkarabilir, fakat en iyi ve en kâmil anlamdaki entelektüel örnekler sadece İslam’a özeldir ve bu manada sadece İslam entelektüel çıkarabilir. Şu var ki, sahih entelektüel geçmişte olduğu gibi bugün de “zenginlerin (ulusal ve küresel kapitalistlerin) sofrasından ve sultanın sarayından uzak” sade, mütevazi ve çileli bir hayat tarzını seçmeyi göze almalı.
Ali Bulaç, alibulac.net
