Thursday, August 29, 2019

Life is Tough: An Extremeophile, The Water Bear


Homeostasis makes organisms capable of colonising a range of different environments. This would not be possible if their innards could reflect their immediate surroundings only. Turtles and snails carry their protective houses on their backs; living things have internal houses, maintained by homeostasis, and are obliged to maintain them within narrow limits. Those that can’t are dead. Seneca put it thus: ‘It would be some consolation for the feebleness of ourselves and our works if all things should perish as slowly as they come into being; but as it is, increases are of sluggish growth, while the way to ruin is rapid.’ Aristotle, in his Nicomachean Ethics, made a similar point: it is possible to fail in many different domains, whereas the path to success is narrow. There are numerous ways, for example, for an archer to miss her mark, but only one way to hit it. A last-minute tremor, gust of wind, broken string, slightly twisted bow, inadequately feathered arrow or sudden cough: any of these can make the whole process go awry.
By the same token, there are many ways for a biological system to fail – and thus, to sicken and die – but very little tolerance when it comes to maintaining the demanding conditions necessary for life. Indeed, life can be defined as a concatenation of highly nonrandom, carefully circumscribed events that must all come together to succeed in keeping random, bad things (such as death) at bay. As someone first noted somewhere, there are many more ways to be dead than to be alive, which would suggest that living organisms are the poster children for fragility.
Then there are extremophiles. Extremophiles tell us that everything we think we know about the fragility of life is wrong. Life is indeed extraordinary, not to mention precious and deserving of reverence – but not in any sense miraculous.
The word extremophile didn’t exist until the 1970s. It entered wide circulation only after 1979 when the US Navy’s submersible Alvin revealed ecosystems prospering in deep-ocean hydrothermal vents. The Alvinscientists discovered organisms living in superheated water and largely metabolising hydrogen sulphide, which until then had been thought toxic and incompatible with life. Interest in extremophiles has burgeoned in proportion as scientists have come to appreciate their abundance, as well as their novel physiology. There is a journal devoted to extremophiles, focusing on creatures that survive – even, thrive – in environments that are extremely hot, cold, highly acidic or alkaline, and so forth, circumstances that would be lethal for most living things.
Not surprisingly, extremophiles tend to be relatively simple creatures, notably invertebrates and especially bacteria and archaea, although there is no bright line distinguishing, say, arctic hares, which thrive in very cold habitats, from their rabbit relatives whose habitats are more temperate. But neither compares with those life forms whose existence excites the admiration and wonder of biologists. The concept itself is nonetheless anthropocentric, since denizens of, say, blisteringly hot hydrothermal vents would perish in our ‘moderate’ temperatures and pressures, which for them would doubtless be extreme.
In 2013, microbiologists found abundant bacteria in a cold, dark lake (of more traditional water), half a mile under the Antarctic ice. A month later, researchers encountered microbes occupying the Mariana Trench, the deepest place on Earth. There are also ‘infra-terrestrials’ that live, incredibly, inside rocks in the deep ocean, nearly 2,000 feet below the sea floor, which itself is 8,500 feet down, and thus not just utterly dark and devastatingly cold, but subject to immense pressure. (This, too, was reported early in 2013, which qualifies it as an annus mirabilis for the discovery of extremophiles.)
The continuing revelation of extremophile lifeforms, and the subsequent recognition that life is resilient and widespread, has helped to undercut the myth that aliveness is necessarily special, much less evidence for divine intervention. As recently as the 19th century, even many scientists believed that the mere existence of life was a miracle, not explicable in material terms. The supposed supernatural specialness of life was encapsulated in the doctrine of vitalism, which held that living things contained some sort of metaphysical ‘life spark’ that was not subject to the basic laws of physics and chemistry. Early in the 20th century, the French philosopher Henri Bergson claimed that life was characterised by a unique ‘élan vital’, which led the English biologist Julian Huxley to respond that this was as satisfying as attributing the movement of a train to its ‘élan locomotif’.
Extremophiles are in a sense antitheological and a cure for life-worshipping mysticism, another nail in the coffin that proclaims living things to be divinely created because they couldn’t possibly derive from natural processes. They also expand the possible playing field within which life initially evolved. Given that organisms can succeed in extreme environments, they might have first developed in them as well. It was long presumed, for example, that life must have originated in some sort of warm, shallow, benevolent puddle that offered the kind of comfortable incubator that such a delicate flower would require. This might indeed have been the case. But the existence of thermophiles thriving in superheated, hydrothermal deep ocean vents, along with the discovery of numerous other extremophiles, raises the prospect that perhaps aliveness first emerged in what we – sunny children of what is, for us, a relatively easy, superficially life-friendly environment – until recently considered impossible conditions.
Astrobiologists pay special attention to organisms abounding in extreme conditions – superheated (thermophiles), supercooled (cryophiles), without oxygen (anaerobes), and intensely salty (halophiles) – but also getting nutrition from methane (methanotrophs) and surviving, even thriving, among heavy concentrations of arsenic, cadmium, copper, lead and zinc, metals toxic for most ‘normal’ creatures. There are, moreover, radiation-resistant organisms that can cheerfully gargle with the effluent from nuclear reactors. And don’t overlook the cryptoendoliths (‘hidden’ ‘inside’ ‘stones’) that seem perfectly happy occupying cavities within rocks.
Most extremophiles are microbes, but not all. There are, for example, a group of wingless, mostly eyeless insects known as grylloblattids, more commonly ice bugs or ice crawlers. They live, as one might expect, in very cold environments, typically under frozen rocks. My personal favourites, however, are tardigrades. These multicellular creatures are rarely more than one millimetre in length and often invisible to the unaided eye. They have four legs along each side, each outfitted with tiny claws. They also have a clearly discernible mouth, and are impossibly adorable. Purists don’t include tardigrades among extremophiles, since they don’t appear to be adapted to extreme environments per se – that is, like us, they do best in comparatively benign conditions, which, in the case of tardigrades includes the moist, temperate miniworld of forest moss and lichens.
Their probability of dying increases in proportion as they are exposed to highly challenging circumstances, so, unlike classic extremophiles, tardigrades are evidently adapted to what human beings, at least, consider moderate circumstances. However, they are extraordinary in their ability to survive when their environments become extreme. Not only that, but whereas typical extremophiles specialise in going about their lives along one axis of environmental extremity – extreme heat or cold, one or another heavy metal, and so forth – tardigrades can survive when things get dicey along many different and seemingly independent dimensions, simultaneously and come what may. You can boil them, freeze them, dry them, drown them, float them unprotected in space, expose them to radiation, even deprive them of nourishment – to which they respond by shrinking in size. These creatures, also known as water bears, are featured on appealing T-shirts with the slogan ‘Live Tiny, Die Never’ and in the delightful rap song that describes their indifference to extreme situations, entitled Water Bear Don’t Care.
Tardigrades might be the toughest creatures on Earth. You can put them in a laboratory freezer at -80 degrees Celsius, leave them for several years, then thaw them out, and just 20 minutes later they’ll be dancing about as though nothing had happened. They can even be cooled to just a few degrees above absolute zero, at which atoms virtually stop moving. Once thawed out, they move around just fine. (Admittedly, they aren’t speed demons; the word ‘tardigrade’ means ‘slow walker’.) Exposed to superheated steam – 140 degrees Celsius – they shrug it off and keep on living. Not only are tardigrades remarkably resistant to a wide range of what ecologists term environmental ‘insults’ (heat, cold, pressure, radiation, etc), they also have a special trick up their sleeves: when things get really challenging – especially if dry or cold – they convert into a spore-like form known as a ‘tun’. A tun can live, if you call their unique form of suspended animation ‘living’, for decades, possibly even centuries, and thereby survive pretty much anything that nature might throw at them. In this state, their metabolism slows to less than 0.01 per cent of normal. Compared with them, a deeply hibernating mammal is living at lightning speed.
Given that tardigrades possess the kind of powers we otherwise associate with comic-book superheroes, it might seem that they are creatures out of science fiction, but maybe it’s the other way around. Liu Cixin’s novel The Three-Body Problem (2010), a Chinese blockbuster that broke all records for sci-fi literature in its home country, became the first book not originally published in English to win the coveted Hugo Award for best science-fiction novel in 2015. It describes extraterrestrials known as Trisolarans, whose planet is associated with three suns, the real-life interactions of which – as physicists and mathematicians understand – would generate chaotically unstable conditions. 
Trisolarans, therefore, are unpredictably subjected to extreme environments depending on the temporary orientation of their planet relative to its chaotically interacting stars: sometimes lethally hot, other times cold, sometimes unbearably dry and bright, other times dark, and so forth. As a result, these imagined extremophiles have evolved the ability to desiccate themselves, rolling up like dried parchment, only to be reconstituted when conditions become more favourable.
I don’t know if Liu was aware of real-life, Earth-inhabiting tardigrades when he invented his fictional Trisolarans, but the convergence is striking. (In the interest of scientific open-mindedness, it should perhaps also be considered that maybe tardigrades are real Trisolarans, refugees from a planet that was chronically exposed to intense environmental perturbations. This would explain the puzzling fact that tardigrades appear hyper-adapted, able to survive extremes that greatly exceed what they experience here on Earth.)
David Barash, Aeon

This essay is adapted from the author’s Through a Glass Brightly: Using Science to See Our Species as We Really Are (2018, Oxford University Press)


Bilim Materyalist Midir


“Our willingness to accept scientific claims that are against common sense is the key to an understanding of the real struggle between science and the supernatural. We take the side of science in spite of the patent absurdity of some of its constructs, in spite of its failure to fulfill many of its extravagant promises of health and life, in spite of the tolerance of the scientific community for unsubstantiated just-so stories, because we have a prior commitment, a commitment to materialism. It is not that the methods and institutions of science somehow compel us to accept a material explanation of the phenomenal world, but, on the contrary, that we are forced by our a priori adherence to material causes to create an apparatus of investigation and a set of concepts that produce material explanations, no matter how counter-intuitive, no matter how mystifying to the uninitiated. Moreover, that materialism is absolute, for we cannot allow a Divine Foot in the door.[Billions and Billions of Demons - JANUARY 9, 1997 ISSUE]” ― Richard C. Lewontin

“Bizim materyalizme bir inancımız var, ‘a priori’ (önceden kabul edilmiş, doğru varsayılmış) bir inanç bu. Bizi dünyaya materyalist bir açıklama getirmeye zorlayan şey, bilimin yöntemleri ve kuralları değil. Aksine, materyalizmle olan “a priori” bağlılığımız sebebiyle, dünyaya materyalist bir açıklama getiren araştırma yöntemlerini ve kavramları kurguluyoruz. Materyalizm mutlak doğru olduğuna göre de, ilahi bir açıklamanın sahneye girmesine izin veremeyiz.”

Aslında konuya insanlık tarihi ile başlayan iman ve yaratılış konusu olarak da bakmak mümkün. Yani bu dünya bir Yaratıcı tarafından mı hazırlandı yoksa süresi ve nasıl olduğu belli olmayan bir şekilde, kendi kendine mi var oldu? İnsan bu dünyaya başka bir yerden mi geldi/gönderildi yoksa tesadüfen var olan hayatın evrilmesinden mi meydana geldi? İnsanoğlu, biyonik bir beyinden mi ibaret yoksa bedeni ayakta tutan bir ruh mu var?
Tefekkür Tarihinde İki Çizgi
İnsanlık bu noktada ikiye ayrıldı. Maddeci felsefe ve metafizik boyutlu hikmet yolcuları, her zaman diliminde kendilerine bir yer buldular. İlk insan, Yaradan tarafından yaratılmıştır diyenlerle; ilk insan maddenin mükemmel bir şekilde evrimleşmiş halidir diyenler hep oldu hayat sahnesinde.
Antik Yunan’da Epikür ve Demokritus gibi felsefeciler ile Sokrates ve Epiktetos gibi hikmet ehli düşünürler aynı dönemlerde, farklı şeyler düşünüp söylediler. Demokritus, her şeyin hatta ruhun bile atomlardan oluştuğunu iddia etti ve bu âlemin yaratılmadığını ve bunun için Yaratıcı’ya ihtiyaç olmadığını söyleyerek(3) materyalizm kitabının ilk satırlarını yazmaya başlamıştı. Epiktetos ise “Allah bütün insanları mesut olmaları için yaratmıştır; kara bahtlı oluyorlarsa, kendi yanlışları yüzünden oluyorlar” diyerek yaratılışa işaret ediyordu.(4)
Zaman ilerledi, ama çizgi değişmedi. Kimi zaman idealist, kimi zaman Stoacı, kimi zaman epikürcü, kimi zaman da atomist olan felsefe; 19. yüzyılda kendini materyalist düşünce ile ifade etmeye başladı. 17. yüzyılda, aslen din adamı olan matematikçi Pierre Gassendi, stoacı ve epikürcü akımların etkisi ile tabiat bilimlerini maddeci felsefe ile izah etmeye çalıştı. Bilgiyi duyulara ve deneylere bağlayan Gassendi, Demokritus’un atomist akımını yeniden ele alarak, Marx dâhil bir çok düşünürü, bütün dünyevî  yapıların ve davranışların maddî cisimlerin etkileşimi ile açıklanabileceği düşüncesine yöneltti.(5)
Kendini dindar bir Katolik olarak gören idealizm temsilcilerinden Descartes, Yaratıcı’ya inanıyordu. Gassendi’nin çağdaşı olan ve aklı/düşünceyi ön plana çıkaran Descartes, bilginin akılla elde edilebileceğini savunuyor, insan ruhunun beden gemisinde sadece bir kaptan olmadığını, hissedilen acıların, sevinçlerin, susuzlukların; iç içe geçmiş (dual) bir hayatın göstergesi olduğunu ifade ediyordu. Descartes’e göre madde; Gassendi’nin aksine, düşünceden sonra gelen bir şeydi.(6)
Bu arada fikir denizinde yeni isimler kendini gösterdi. Denis Diderot, Ludwig Feuerbach ve John Stewart gibi isimler, materyalist akıma kürek çekmeye başladılar. 19. yüzyılda Feuerbach, Gelecek Felsefesinin İlkeleri adlı eserinde, her şeyin doğaya bağlı olduğunu, mutluluğun maddi aşkta olduğunu (Epikür de böyle düşünüyordu) ve din kelimesinin bağlılık olduğunu, Yaratıcı’nın da insan zihninin yansıtması olduğunu iddia etti. “Her şey gibi düşünce de doğanın ürünüdür ve düşünce maddi bir organ olan beyinden çıkmaktadır. Maddecilik insanın bilgi ve varlık yapısının temelidir” dedi.
Aslen bir din adamı olan George Berkeley (18. yüzyıl) “immateryalizm” düşüncesi çerçevesinde, materyalist karşıtı bir akım oluşturmaya çalıştı. Ona göre madde vardı ama bir yanılsamadan/gölgeden ibaretti.(7)
Son İki Asırda
19. yüzyıla gelindiğinde bütün antimateryalist çalışmalara rağmen materyalist akım, dünyada iyice hissedilmeye başlamıştı. Karl Marx ve Frederick Engels, Hegel’in idealist diyalektiğine karşı tarihî materyalizm ile karşı çıktılar. Hegel’e göre deneye başvurmadan da akıl ile kesin bilgiye ulaşılabilirdi. Ancak, materyalist düşünce deney olmadan bilgiye ulaşılamayacağını savunuyordu. Temelde zengin kesimin, (burjuvazi) işçileri (proletarya) sömürmelerine karşı bir hareket başlatan Marx ve Engels, “Komünizmin İlkeleri” yazısı ile hayat felsefelerini de ortaya koydular. Bu bildiride dikkat çeken üç konu; bir topumda evlilik kurumun, ilahi dinlerin ve özel mülkiyetin olmaması görüşü idi.
Materyalizm, öteden beri maddi başarı ve ilerlemenin hayattaki en yüksek değer olduğunu, varoluşun sadece madde ile açıklanabileceğini savundu. Yaratılışa özellikle karşı çıkan materyalistler, 19. yüzyılda Darwin’in biyoloji alanında ortaya attığı “türlerin kökeni” teorisi ile bu tezlerini daha güçlü bir şekilde savunmaya başladılar.
Bugüne kadar materyalist düşünce; biraz epikürist, biraz ateist, biraz deist, biraz komünist olarak hayata karışmaya devam etti. Ancak materyalist felsefenin bütün gayretlerine rağmen bilim ve bilim insanları yaratılışı ve metafiziği savunmaya devam etti. 

Emin Osman Uygur, Çağlayan Dergisi, Mayıs 2019

M. Fethullah Gülen: Allah Yolunda Bir Ömür



Bu kitap, 80 yaşında hâlâ kendisini insanlığın istifadesine hazır tutan Fethullah Gülen’in, tarihi İpek Yolu üzerindeki bir köyde başlayan ve Pensilvanya’nın Saylorsburg kasabasına uzanan hayat hikâyesini anlatıyor.

Oxford Üniversitesi’nin 2015 yılında yayınladığı One Islam, Many Muslim Worlds kitabının yazarı Profesör Raymond William Baker şöyle diyor:

20. yüzyıl sonları, İslâm dünyası için çok kötü bir çöküş dönemi oldu ve bu bozgun 21. yüzyılın başında da devam ediyor. İslâm dünyasının makul sesleri, bu çağı 1400 yıllık İslâm tarihinin en kötü dönemi olarak nitelendirmektedir.

Fethullah Gülen işte bu makul seslerden biridir ve hayatını, İslâm dünyasının bu çöküş dönemini bir rönesans çağına dönüştürmeye adadı. Binlerce öğrencisi ve takipçisi şimdi dünyanın yedi kıtasında onu takip ediyor.

**
 **






Tuesday, August 20, 2019

The Years, Months, Days



The Elder asked, Are you awake?

Then he added, You’re blind, yet you are sleeping so soundly. Meanwhile, I can see, yet I can’t fall asleep.

The dog crawled over to lick the Elder’s hand, and the Elder caressed its head, running his fingers through its fur. As he was smoothing the dog’s fur, he noticed that a pair of bright tears had appeared in the animal’s empty eye sockets. The Elder wiped away the tears, and said, This sun, which refuses to die, truly has a black heart. It even burned this dog’s eyes. Upon remembering how the dog’s eyes had been seared by the sun, the Elder felt something tugging at his heart. He pulled the dog over and caressed its eyes, as the animal’s tears drenched his hand like a pair of mountain springs. This is something no one could possibly have expected, the Elder thought. Every time there was a drought, people would always erect an altar at the front of the village and would leave three plates of offerings and two jugs. The jugs would always be full of water, and would have two dragons painted on the side. Then, the villagers would leave a dog tied between the two jugs, and have the dog look up at the sky. When the dog was thirsty they would give it water, and when it was hungry they would give it food, but when it was neither hungry or thirsty they would simply let it bark furiously at the sun. In the past, they would have let this continue for at least three and at most seven days, until the sun eventually retreated in the face of the dog’s barks, and there would be wind, rain, or cloudy skies. But this year, they brought in a wild dog from outside the village and tied it in front of the altar, and although the dog barked for half a month, the sun continued to burn bright, rising and setting every day on schedule. Finally, at noon on the sixteenth day, the Elder walked past the altar and noticed that one of the jugs was bone-dry and the bottom of the other was smoldering. The Elder looked at the dog, and saw that its fur was matted together, and when it opened its mouth no sound came out.

The Elder released the dog, and said, You can leave. It’s not going to rain.

The dog came down from the altar. It took a few steps, then ran into a wall. It turned around, then ran into a tree. The Elder went and grabbed the dog’s ear to take a look, and his heart skipped a beat as he realized the dog’s eyes had gotten scorched by the sun, and all that was left was a pair of sockets as empty as dry wells.

**
The dog’s well-like eyes stared at the coin in the Elder’s hand, as murky blackish-red tears welled up in its eye sockets and dripped down into the newly dug grave.


There’s no need to cry, the Elder said. If after my death I am reincarnated as an animal, I want to be reincarnated as you. And if you are to be reincarnated as a human, you may be reincarnated as my child. That way, we can continue living together.



Friday, August 2, 2019

İslam Dünyası: Sorunların arasında kadim olmayan kolay kolay bulunmuyor


Canan Yıldız'ın t24'te yayınlanan Halil İbrahim Yenigün röportajından alıntı

Mustafa İslamoğlu, kendisiyle yaptığım söyleşi de “Sünnilikte devlet çoktan kutsallığa bulanmış bir yarı-tanrıdır” demişti. Bunu da Emeviler dönemine dayandırmıştı. Siz İslamcıların devletle kurduğu ilişkiyi ya da iktidar ile kurduğu ilişkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tabii ki takip ediyorum ve o söyleşiyi de çok önemsedim. Ben şahsen şu son bir iki yılda bu konularda birçokları gibi tekrar tekrar muhasebeler yapıyor ve ana hatlardaki devamlılıkla birlikte kimi eski kanaatlerimi gözden geçiriyorum. Artık İslâmcıların devletle kurduğu ilişkiden çok daha geriye gitmek gerekiyor. Elbette farkındaydık ama tekrar altını çizmek gerekir ki bu patoloji bu iktidarla ilişkilenen İslamcılarla başlamadı. Yirminci yüzyıl tabii ki enini sonunu düşünmeden, kendilerince İslami ideallerle süblime ettikleri birtakım global iktidar oyunlarında ellerini güçlendirmek için İngiliz Mısır Yüksek Komiseri Cromer’den Hitler, Mussolini gibilere, Kral Abdulaziz gibilere varıncaya dek her türlü pragmatist ittifaka girmekten çekinmeyen Müslüman aktivist isimlerle dolu.
Ama hikâyeye, Muaviye zihniyetinin Ali ve Hüseyin’inkinin tam zıddı bir siyasal vizyona müesses İslam’ın neredeyse bütün tarihini mahkum etmesinden, kitlelerin ise suç ortaklığı ile o zihniyeti ve siyasayı başta tutan tutumlarından başlamak gerekir. Şunu görmek gerekir ki müesses Sünni İslam, dinin tebliğ edicisi peygamberinin öz torunu Hüseyin’in hunharca katli üzerine, Hüseyin’in kanı üzerine inşa edilmiş bir yapı. Fıkhından tefsirine, hadisinden tarihine, aslında İslam’a ilişkin herkesin o ana kadar dine ve siyasete ilişkin düşündüğü her şeyi allak bullak etmesi gereken travmatik bir faciayı son kertede örtbas etmeye ve bastırmaya dönük bir zihnî ameliye ve birikim. Alimleri de en ustaca ve usturuplu yollarla bunu başarabilmiş, farklı damarları da aynı ustalıkla yok edebilmiş. Düşünün ki bütün yapınız, kurumlaşmanız aslında o en kritik dönüm noktasında peygamberin torununun vahşice katledilmesi sayesinde var olabilmiş, tamamen ve ancak o cinayetin o bedeni yok edip, onun başını şehir şehir dolaştırmasıyla var edebildiği bir yapı. Ve durum bu kadar açıkken milyarlarca Müslüman “İslam’ın bin yılı aşkın dünya hakimiyetini,  “Allah’ın vaad ettiği gerçekleşmiş bir üstünlüğü” yad ediyor. Bence apaçık absürdlük olan bu durumun ta kendisi Müslüman ile siyasetin ilişkisini tasvir ediyor, onun kodlarını elimize veriyor.
Bunun günümüz için yarattığı en büyük patoloji de şu –ki benim siyasetlerinde nispeten ahlâka yer açtığını söylediğim reformist İslâmcı düşünürler de bundan muzdariptir: İslam’a bağlılığın bu Müslüman kitleye insanlığa önderlik vaadini vaki kılacağı hülyası. “Mustazafların” yeryüzüne varis olması, hele ayette de geçiyorsa, çoğu Müslüman’ı elbette cezbediyor. Yalnız bu yukarıda daha önce bahsettiğim geçmiş zaferler ve üstünlük çağı kurgusu da onları işte o tarihi o vaadin gerçekleştirildiği bir zaman dilimi olarak çok sorunlu bir tasavvura itmiş durumda. Haliyle Müslümanlar asırlarca tadını çıkardıkları “efendilik” psikolojisinden sonra şu an bulundukları hezimet ve mağlubiyet durumunu kabullenemiyorlar. Yahudiler’e bilip bilmeden “seçilmiş millet” mantığı atfederler de aslında kendileri bu duruma daha çok düşmüş durumdalar. Bu, mazlumiyetten, adaletsizlik karşısında hak namına isyandan kaynaklı bir dürtü değil, “biz alemin efendisi olmalıydık, nasıl bu mağlubiyet durumundayız, dünyayı, özellikle ‘mazlum’ Afrika’yı nasıl biz değil de Avrupalı Hristiyan yönetiyor?” misali bir hınç, kendine yedirememe hali. Biz bunu en çok üstünlüğü ve imtiyazı kaybetmiş gruplarda görürüz. Trumpçı beyaz üstüncülüğü ve milliyetçiliğinde gördüğümüzde herkes beyazların bu hallerinin zavallılığını görür de aslında Müslüman aktivizmi adına dolaşımda olan söylemlerin önemli bir kısmının, belki de çoğunluğunun aynı söylemin Müslümancası olduğunu pek az kişi fark eder.
Halil İbrahim Yenigün
Bu bakımdan İslamcılık adına sarf edilen birçok sözün düpedüz “Müslüman üstüncülüğü,” “white supremacism”vari “Muslim supremacism” olduğunu görmek ve buna karşı insanlık namına tedbir almak gerekir. Ben yıllardır  Müslüman milliyetçiliği ve Müslümancılık üzerine konuşuyor, yazıyorum. 'Müslüman üstüncülüğü'nün bu zihniyetin çok önemli bir unsuru olarak çok geniş Müslüman kitleleri esir almış olduğunu teslim etmek gerekiyor. Farklı Müslüman kitlelerle çok ortamda bir arada bulunduğum için diyebilirim ki ortalama “camideki adam”dan bu psikolojiyi aşabilmiş pek az kişi var. Bu da Müslümanlar’ın diğer din ve düşüncelerden insanlarla yatay ve sağlıklı bir ilişki kurmasını, özellikle onlara dürüst olmalarını elbette bir hayli engelliyor. Sorun sadece “cehennemlik öteki” ile tanım gereği sağlıklı ve eşit düzlemde ilişki kuramama sorunu değil; aynı zamanda ideal bir dünyada onun zımmî, sizin millet-i hâkime olduğunuz bir ilişkisel arka planda, buna mukabil sizin zelil onun hegemon olduğu bir mevcut durumda kurulmaya çalışılan bir ilişki. İslamofobinin bu kadar yaygın varlığı tabii ki bu iç sorunu çözmeyi geciktiriyor ve zorlaştırıyor. Ama bu sorunu çözmeden de Müslümanların dünyada kendilerini makul bir yerde konumlandırmaları çok mümkün değil. “Beyaz hastalığı” gibi bir şey maalesef bu bakımdan Müslümanlarda da bulunuyor.
İlmi Etüdler Derneği (İLEM)’in İslamcılık Çalışmalarında Yönelimler Çalıştayı Raporunda “İslamcılık çalışmalarında sosyolojik ve tarihi dönüşüm seyrinin kişiler bazından çekilmesi gereklidir. Kişiler, yüceltmeler, politik öteleştirmelerden uzaklaşmak bunun ilk adımı olabilir. Dilin ve kavramların dönemi içindeki anlamına yapılan işaretlerden yola çıkılırsa, örneğin 1945 sonrası İslamcılığın politik gündemi içinde milliyetçiliği bir paravan olarak kullandığını söylemek mümkün” deniyor. ‘Ümmet’ ve ‘milliyetçilik’ kavramları üzerinden bakarsak Türkiye’deki siyasal İslam pratiklerinde hangisi mümkün oldu ya da geçerliydi?
İslamcılık, daha doğrusu kimi İslamcılar milliyetçiliği paravan olarak kullanmak istedi veya İslamcı fikirleri ancak tek meşru dil milliyetçilik üzerinden ifade edebilirlerdi ama giderek bu dil içselleştirildi. Zaten Türk-İslamcılar’a karşı Babanzade Ahmed Naim gibi İslamcı Kürtlerin itirazları ulus-devlet şartlarında uzun ömürlü olamadı.  Rabıta projesinin öngörülmemiş sonucu olarak tavsif ettiğim devrimci İslamcı hareket ufak bir parantez, bir istisna olma durumunu çok aşamadı. Söylemlerinin kuvveti ve sofistikasyonu geniş dindar kitlede belki öykünme yarattı, sıkı biçimde takip edildi ama geniş dindar kitlelerin çoğunluğunun milliyetçilikten ümmetçiliğe bu fikirlere kapılarak geçtiğini iddia etmek zaten çok abartı olur. En İslâmcı görüneni dahi çoğu kritik noktada Türkiye merkezli ve önderliğinde bir model peşinde olduğunu ifşa ediyor. Bu da zaten mevhum Türk imtiyazlarından kolay kolay vazgeçmeye hazır olmadıklarını gösteriyor. Bazen Kürt, Arap veya Çerkes olanların da etnik kimliklerini anarak bu projenin ulusçu olmadığını iddia ettiklerini görseniz de sonuçta onlar da Türk’ün hegemonya projesine katılmış, onun üzerinden büyüyerek kendi iktidar istencini gerçekleştirmiş Kürt, Arap, Çerkes olmaktan ibaret değiller mi?   
Akademisyen Mücahit Bilici “Eleştirel Dindarlık İhtiyacı ve Demokrasi Meselesi” isimli makalesinde ‘Müslümanlar din adına yapılan yanlışlara karşı din adına pozisyon almalı, ta ki yapılan yanlışlar dinle özdeşleştirilmesin” diyor. Türkiye özelinde sorarsam, dini söylemin güçlü olduğu bir iktidara Müslümanların eleştirelliğini nasıl buluyorsunuz? Böyle bir eleştirellik var mı? Varsa neden? Yoksa neden?
Bu aslında işin işten geçtiği bir durumu anlatıyor; “yanlışlara karşı din adına pozisyon almalı(ydı) ki...” demek daha doğru oluyor şu gün. O tren kaçalı maalesef çok zaman oldu. AKP’nin kendini tahkim ettiği zamandan önce biraz daha eleştirellik yine vardı ama Gezi kırılması sonrası Müslümanlar temsil ettiklerini düşündükleri İslam’ı nakzetmek pahasına, Müslümanlar’ı savunmayı tercih ettiler. “Bu neden oldu?”  üzerine çok şey yazıldı çizildi. AKP ve Erdoğan lehine ve yanında aldıkları ahlâka mugayir her pozisyonda geniş kitlelerin zihninde İslam-ahlâk bağı üzerine koca bir parçayı daha koparıp götürdüler. Bugün sanmıyorum iktidarın yanında olsun karşısında olsun kişilerin zihninde iktidarın koruduğunu düşündükleri din ile ahlâk arasında bir bağ kalmış olsun. Zaten söylemlerine bakıyorsunuz Erdoğan savunuları herhangi bir ahlâkî idealle temellenmiyor, “Müslümanlar’ın çıkarlarını savunmak”tan ibaret, salt Schmittyen bir dost-düşman ayrımı temelli. Kitleyi de bir arada tutan herhangi bir ahlâkî ideal gözlemiyorum ben, söylem düzeyinde dahi. Temel olarak aynı kaynaktan maddi çıkarlar bakımından beslenmek itibariyle biz duygusunu idame eden bir kitleden bahsediyoruz. Ondan değil mi ki yıllarca taraftarlığını yaptıktan sonra eleştirel konuşmaya başlayan da aslında tekmeyi yediği ve kendini kapı dışarı bulduğu anda bunu yapmaya başlıyor?  
Toplumsal bir tasarımı olduğunu varsayarsak “siyasal İslam” kavramsallaştırmasının sürekliliğinden ve vazgeçilmezliğinden söz edebiliriz. Siyasal İslam, bütün dünya genelindeki adaletsizliği, eşitsizliği evrensel olarak eleştirebilecek bir yerde duruyor mu?
“Siyasal İslam” kavramını daha çok muhalifleri kullanıyor sanırım. Taraftarlarının savunduğu ise kendi anlayışlarına göre İslam’ın yalın olarak kendisi.  Onların özeleştirisi daha ziyade kendi İslam tasavvurlarına uymayan Müslümanlara yönelik ve onları bu tasavvur(lar)a devşirmek maksadıyla kullanılıyor. Burada amaç tabii Müslüman toplumları İslamlaştırmak. Siyasal olarak statüko eleştirisinden söz ediyorsanız; bu zaten hegemonik düzenin mağlubu (mağduru ve mazlumu demek değil) olarak adalet diliyle de süblime edilerek sıkça yapılıyor. Bu, çoğunlukla bir karşı-hegemonya projesi için yapılıyor. Yani emperyalizme karşı sahih bir anti-emperyalizm ve özgür, hakkaniyetli, eşit haklı, adil bir dünya için değil, adaletin tesisini,  dünyanın yalnız Müslümanların kontrolü altında olmasına bağlandığı bir dünya düzeni hesabına yapıyor. Bu da düpedüz yeni bir emperyal proje.
İslam içinden eleştiri ise tabii ki Hakem olayı ve Kerbela’nın kanı üzerine inşa edilmiş müesses İslam’dan başlanarak yapılmalı. Hele ki postmodernlikten aparma kavramsal ve söylemsel araçlarla yapılan ucuz modernlik ve sekülerizm eleştirileri kadar yanıltıcı ve saptırıcı bir “İslâmcı gündem” belki de yoktur. Ben çok yerde vurguluyorum ki sorunların arasında kadim olmayan kolay kolay bulunmuyor. Müslümanlar’ın güzel bir dünyası vardı da Avrupa modernliğiyle geldi bozdu değil. Zaten özgürlüğü ve emeği çalınan kölelerle, başkasının eşi ve annesi iken kaçırılarak seks kölesi olarak sonsuz sayıda elde edilebilen cariyelerle, kanlı savaşlarla, yağmalarla, kitlesel cinayetlerle, katliamlarla o ilk gaspın ürünü fıkıh külliyatının imam şartlarının dahi hiçbirine uymayan despotların mutlak ve layüs’el tahakkümü altında idame edilen bir düzen vardı ve bu düzeni de asla Avrupa dayatmamıştı.   

Thursday, August 1, 2019

What are Djinns?



There are multiple types of djinn. The classic wish-granting type is known as Marid. They are giant beings with immense power. According to Islamic lore, they try to listen in to the angels discussing fate and are driven off with fiery missiles—hence shooting stars.

**
Ifrits are infernal winged djinn who live in tribal social structures with kings and rulers. They can shapeshift into animals, or appear as humans and are believed to cause sudden sandstorms and dust devils. They frequent ruins

**
In the classic story of Aladdin there are actually two djinn. The djinn of the ring is a type of Ifrit while the more powerful djinn of the lamp is a type of marid.

**
Ghuls (where we get the word ghoul from) are djinn who haunt cemeteries. They are flesh-eating creatures that feast on the living and the dead. They can appear as beautiful women to lure men to their deaths, but are recognizable by their donkey legs. A Qutub is a bestial Ghul

**
The Si’lat are shapeshifting djinn who take the form of beautiful women to procreate with men. They akin to the succubus or European hag, though si’lat aren’t always evil. The more malicious Qarinah can also appear as a beautiful woman and is associated with sleep paralysis.

**
Then there is the Shiqq, a malformed djinn that is like a homunculus. They mate with humans and the offspring is a Nasnas a hybrid creature with half a head, one hand, and a single leg. The Nasnas is related to the Somali xungruuf.

**
We have the Hinn, which scholars debate are either a subclass of djinn or a separate group entirely who were rivals of the djinn. Ibn Kathir relates that the jinn and hinn waged war on one another. They also feature prominently in Alawite cosmology

**
The Hatif, also known as namgirak in the Persianate world, is a djinn who mimics the voices of loved ones to call out to you. They has no form, but always sounds like someone you know. If you hear a disembodied voice of a loved on, it may be a Hatif

**

Finally, there is the Qareen, a djinn-like companion everyone is born with, like a shadow that follows us through life.

**
In addition to classes and types there are also famous djinn like Iblis, the Islamic devil. A djinn who was raised in status to heaven, but who defied God when he refused to bow before Adam. He was cast out and became Shaiytan.

**

There are the seven djinn kings associated with planets: Al Madhhab (Sun), Al Abyad (Moon), Al Burqan (Mercury), Zawba’ah (Venus), Al Ahmar (Mars), Shamhurash (Jupiter), and Maymun (Saturn). They are associated with astrology and magic and watched over by angels.

**

There is the djinn king Sakhr, who is reputed to have attempted to depose King Solomon and who appears in Arabian Nights as the ruler of a mystical island. For his treachery he was bound in an iron chest and cast into the sea.

**

The Qur’an and Hadith refer to the djinn as creatures formed of a type of elemental fire, a smokeless, smoldering flame. Historically they may have their origin in local spirits of the land, or tutelary deities and perhaps may be related to the concept of Genii.

**

They can appear as weather phenomenon, can be tricksters that make your household items go missing, can also be lethally dangerous, associated with illness and madness, and can shape shift. It is said if you find a black cat, snake, or dog in your house it is likely a djinn.

**
As Islam spread they also became associated with local spirits elsewhere like the Malay Pelesit. There is some crossover with other spirits in global folklore