Tarihin sonuna vardığını sanan ilk kişi Büyük İskender oldu. Doğu'yu ve Batı'yı fethederek ebedi ve nihai bir medeniyet yaratacaktı. pic.twitter.com/GnN53ezGyY— Zinde Kültür (@zindekultur) September 17, 2018
Tarihin sonuna vardığını sanan ilk kişi Büyük İskender oldu. Doğu'yu ve Batı'yı fethederek ebedi ve nihai bir medeniyet yaratacaktı.
Ardından Cicero'nun tek dünya devleti fikriyle Roma İmparatorluğu çıka geldi.
Tüm dünyaya hükmeden, gücü sonsuz görünen Roma kendine "Civitas Eterna" dedi yani sonsuz devlet. Roma ve onun düzeni sonsuza dek sürecekti...
Sonra tarih sahnesine Osmanlı İmparatorluğu çıktı. Üç kıtaya hükmederken, rakipleri karşısında titrerken tıpkı o da Roma gibi kendine sonsuz dedi; "Devlet-i Ebed Müddet". Tanrının ve tarihin insanlığa sunduğu son Osmanlı'nın getireceği "nizam-ı âlem" idi.
Hegel'e göre tarih özgür toplumların oluşumuyla sona erecekti. Fransız Devrimi ise bu sonun başlangıcıydı. Ona göre bu "harika bir güneş doğuşu" idi.
Napolyon Bonapart 1806'da Jena Zaferi'ni kazanınca Hegel, Fransız Devrimi ilkelerinin dünyaya hakim olduğunu artık toplumsal ve politik başka bir alternatifin söz konusu olamayacağını ilan etti.
Tarih ilerlemeye devam ediyordu. Marx ve Engels bu ilerlemenin komünizm ile son bulacağını ileri sürdüler. Tarihsel materyalizme göre insanlık çeşitli dönemlerden geçtikten sonra komünizm ile çelişkisiz ve nihai bir düzene varacaktı.
Son olarak Amerikalı yeni-muhafazakarların gözdesi Fukuyama liberalizmi tarihin sonu ilan etti. Sosyalizm çökmüştü, liberalizm ve kapitalizm tüm rakiplerini alt etmişti. İnsan doğasına ve arzularına en uygun olduğunu iddia ettiği bu düzenin sonsuza kadar süreceğini ileri sürdü.
Oysa İbn-i Haldun çöküşün varolan düzenin sonsuza dek süreceği sanrısı ve kibirle başladığını söyler. Her “yegane ve nihai” olma iddiası aslında iddia sahibi gücün yükselişinin sonuna vardığının, artık çöküşün başladığının işaretidir.
İbn-i Haldun’a göre devletler ve toplumlar da bir insan gibi doğar, gelişir ve ölür. O akılcı, metodolojik ve bilimsel bir tarih anlayışı ortaya koyar. Tarih, bir süre için onun tarafından bilim olarak icra edilmiştir ancak bunun dünya çapında gerçekleşmesine daha vakit vardır.
Kaynak
@zindekultur
