Çin MÖ 221 'de bir kez birleştikten sonra Çin 'de bağımsız olarak ortaya çıkma ve uzun süre yaşama şansına sahip olan başka bir devlet olmadı. MÖ 22 l 'den sonra birliğin bozulduğu
dönemler yine oldu ama sonunda birlik yine kuruldu. Oysa Avrupa Şarlman, Napolyon, Hitler gibi kararlı fatihlerin birlik kurma girişimlerinin hepsine direndi; hatta Roma İmparatorluğu gücünün zirvesindeyken bile Avrupa'nın yarısından fazlasını asla denetleyemedi.
Dolayısıyla coğrafi bağlantıların iyi olması, iç engellerin çok olmaması başlangıçta Çin ' e bir üstünlük sağlamıştı. Kuzey Çin, Güney Çin, kıyılar, iç bölgeler farklı tarım bitkileriyle, hayvan varlığıyla, teknolojileriyle, kültürel özellikleriyle sonunda birleşen Çin 'e katkıda bulundular. Örneğin, darı ekimi, bronz teknolojisi, yazı Kuzey Çin 'de ortaya çıktı, pirinç ekimi ve dökme demir teknolojisi Güney Çin'de. Bu kitabın pek çok yerinde teknolojinin aşılmaz engellerin olmadığı yerlerde yayıldığının altını çizdim. Ama Çin 'in bağlantılılığı daha sonra bir sakıncaya dönüştü, çünkü bir diktatörün aldığı bir karar yenilikleri engelleyebiliyordu ve pek çok kez engelledi de. Bunun tam tersine Avrupa'nın coğrafi " Balkanlaşmışlığı" birbiriyle yarışan ve birer yenilik merkezi haline gelen onlarca ya da yüzlerce küçük bağımsız devletçiğİn ortaya çıkmasına yol açmıştı. Devletlerden
biri bir yeniliğe yüz vermiyorsa öteki veriyordu ve böylece komşu devletleri de aynı şeyi yapmaya zorluyordu, yapmayanlar yenik düşerler ya da geri kalırlardı. Avrupa'daki coğrafi engeller siyasal birleşmeyi önlemeye yetecek nitelikteydi ama teknolojinin ve düşüncelerin yayılmasını durduracak nitelikte değildi. Çin'deki gibi Avrupa'da bütün yeniliklerin musluğunu kapatacak tek bir despot olmadı.
dönemler yine oldu ama sonunda birlik yine kuruldu. Oysa Avrupa Şarlman, Napolyon, Hitler gibi kararlı fatihlerin birlik kurma girişimlerinin hepsine direndi; hatta Roma İmparatorluğu gücünün zirvesindeyken bile Avrupa'nın yarısından fazlasını asla denetleyemedi.
Dolayısıyla coğrafi bağlantıların iyi olması, iç engellerin çok olmaması başlangıçta Çin ' e bir üstünlük sağlamıştı. Kuzey Çin, Güney Çin, kıyılar, iç bölgeler farklı tarım bitkileriyle, hayvan varlığıyla, teknolojileriyle, kültürel özellikleriyle sonunda birleşen Çin 'e katkıda bulundular. Örneğin, darı ekimi, bronz teknolojisi, yazı Kuzey Çin 'de ortaya çıktı, pirinç ekimi ve dökme demir teknolojisi Güney Çin'de. Bu kitabın pek çok yerinde teknolojinin aşılmaz engellerin olmadığı yerlerde yayıldığının altını çizdim. Ama Çin 'in bağlantılılığı daha sonra bir sakıncaya dönüştü, çünkü bir diktatörün aldığı bir karar yenilikleri engelleyebiliyordu ve pek çok kez engelledi de. Bunun tam tersine Avrupa'nın coğrafi " Balkanlaşmışlığı" birbiriyle yarışan ve birer yenilik merkezi haline gelen onlarca ya da yüzlerce küçük bağımsız devletçiğİn ortaya çıkmasına yol açmıştı. Devletlerden
biri bir yeniliğe yüz vermiyorsa öteki veriyordu ve böylece komşu devletleri de aynı şeyi yapmaya zorluyordu, yapmayanlar yenik düşerler ya da geri kalırlardı. Avrupa'daki coğrafi engeller siyasal birleşmeyi önlemeye yetecek nitelikteydi ama teknolojinin ve düşüncelerin yayılmasını durduracak nitelikte değildi. Çin'deki gibi Avrupa'da bütün yeniliklerin musluğunu kapatacak tek bir despot olmadı.
